Relevante ontwikkelingen
Het was een bewogen jaar op het gebied van veiligheid. Er kwam een opvangcrisis op ons af, we kregen te maken met de lokale gevolgen van de oorlog in Oekraïne en het Israëlisch-Palestijnse conflict en er was sprake van openbare orde verstoringen, bijvoorbeeld tijdens voetbalwedstrijden. We hebben volop ingezet op regionale samenwerking, ondermijning en personen met onbegrepen gedrag. Dit alles stond daarbij in het licht van capaciteitstekorten bij de politie.
De opvangcrisis rondom nieuwkomers is een thema dat op meerdere manieren invloed heeft gehad op het deelprogramma Veiligheid. We vingen meer nieuwkomers op dan afgesproken in de bestuursovereenkomst ‘Opvang asielzoekers en Oekraïense ontheemden Groningen’. We hebben gewerkt aan het opzetten van een flexpool van BOA's op regionaal niveau om onze collega's in Ter Apel te kunnen ondersteunen.
Er was sprake van maatschappelijke onrust op verschillende onderwerpen. Conflicten elders in de wereld leidden tot spanningen tussen groepen personen in Groningen. Er heerste een breed gevoel van ontevredenheid over maatschappelijke ontwikkelingen, politiek en de overheid in het algemeen. Dat vraagt om continue scherpte en alertheid op signalen van onrust en verstoringen.
In veel gevallen kwam maatschappelijke onrust tot uiting bij demonstraties, denk aan de boerenprotesten en demonstraties bij de Rijksuniversiteit Groningen. We waren intensief betrokken bij de voorbereidingen van grote demonstraties, bijvoorbeeld rondom de oorlog in Oekraïne en het Israëlisch-Palestijnse conflict. Samen met de politie waren we constant alert op opkomende demonstraties en heersende sentimenten. We onderhielden contacten met partijen in de samenleving en slaagden erin demonstraties veilig te laten verlopen. We streefden ernaar ruimte te bieden aan demonstraties door middel van overleg en de-escalerend optreden.
We zagen dat veel problematiek zich niet aan gemeentegrenzen houdt en daarom hebben we volop ingezet op regionale samenwerking. Ook op het gebied van ondermijning. Dit thema is door de Groningse gemeenten geprioriteerd als voornaamste veiligheidsopgave. Langs vier sporen hebben we een lokale aanpak vormgegeven waarin samenwerking centraal staat.
We hebben met Het Nationaal Programma Leefbaarheid en Veiligheid (NPLV) ingezet om de veiligheidsketen binnen de gemeente te verbinden aan de maatschappelijke coalitie. Er zijn flinke stappen gezet om ongelijkwaardig te investeren in Groningen-Noord. We zien dat de problematiek zich in het noorden van onze gemeente concentreert. Zoals in het aantal meldingen van mensen met onbegrepen gedrag. Omdat de problemen op dit vlak bleven toenemen, hebben we extra ingezet op een domeinoverstijgende aanpak voor mensen met een hoog veiligheidsrisico en onbegrepen gedrag. . In 2023 hebben we de basis gelegd voor een aanpak die we in de komende jaren implementeren.
Rondom voetbalwedstrijden van FC Groningen zagen we openbare orde verstoringen door harde kern supporters, zowel bij thuis- als uitwedstrijden. Na een extern onderzoek naar de veiligheidsorganisatie werd gezamenlijk met FC Groningen en de driehoekspartijen een Plan van Aanpak opgesteld. De uitvoering van het plan vond plaats in de tweede helft van 2023 en wordt in 2024 voortgezet. Ook ging eind 2023 het landelijk wietexperiment van start in Breda en Tilburg, waar Groningen in een latere fase ook aan zal deelnemen.
De bovenstaande ontwikkelingen vragen veel van ons en van onze ketenpartners. Het capaciteitstekort bij de politie baart ons zorgen en is in diverse (bestuurlijke) overleggen, zowel landelijk als regionaal (RBPO) als lokaal (driehoeken) een terugkerend bespreekpunt. Ook van onze BOA's werd meer specifieke kennis en deskundigheid gevraagd, onder andere doordat overlastproblematiek steeds complexer wordt. BOA's kregen in 2023 politiebevoegdheden: de geweldsbevoegdheid en de bevoegdheid om handboeien te gebruiken.