Paragraaf 2: Duurzaamheid

In deze paragraaf geven we aan wat de doelstellingen zijn voor het programma Groningen Geeft Energie en hoe we in 2023 via meerdere sporen, verder werken aan opschaling van de energietransitie.

Doelen paragraaf duurzaamheid

Gemeente Groningen CO2-neutraal in 2035 (volgens de uitgangspunten van de Routekaart Groningen CO2-neutraal 2035 uit 2018).

Wat hebben we hiervoor gedaan?
We hebben activiteiten uitgevoerd die gepland waren in de begroting 2023 en het programma ‘Groningen geeft energie’. Hierbij is de Routekaart Groningen CO2-neutraal 2035 (2018) te beschouwen als een stip aan de horizon en verbindt het heden met de gewenste toekomst. Het eindbeeld is niet in beton gegoten. Het is opgesteld met de huidig beschikbare kennis. Externe factoren, zoals voortschrijdend inzicht, veranderingen van nationaal beleid en technische vooruitgang, zullen leiden tot aanpassingen in het eindbeeld. De energietransitie is een gezamenlijke opgave en aan de realisatie van de doelen werken we samen met bewoners onder andere via de wijkenergieaanpak en initiatieven in wijken en dorpen, met bedrijven, energiecoöperaties, organisaties en met de partners van de Routekaart.  

In 2023 hebben we de inzet op de energiebesparing bij woningen voortgezet. De voorwaarden voor de leningen om te verduurzamen via het Fonds Energietransitie zijn in 2023 geactualiseerd. Verder hebben we ingezet op de warmtetransitie door onder andere het vaststellen van het warmteplan Suikerzijde en de vervolginvestering Warmtenet Noordwest fase 2a. Ook hebben we verder ingezet op hernieuwbare energieopwekking via onder andere de verdere ontwikkeling van het zonnepark Meerstad-Noord. Op 14 december 2023 is het ontwerpbestemmingsplan ter inzage gelegd. 

Het doel voor 2035 is ambitieus. Het gemeentelijk doel loopt voor op de landelijke doelstelling van het Rijk dat 2050 als doel heeft volgens het Klimaatakkoord. Daarom vraagt het doel om een actieve inzet vanuit de gemeente.  

CO₂-uitstoot 2022  
Het peiljaar voor de CO₂-uitstoot is 2022, recentere cijfers zijn nog niet beschikbaar. In 2022 is de totale uitstoot met 8% gedaald (88 kton) ten opzichte van 2021 en met 16% gedaald (203 kton) ten opzichte van 2015. Dit terwijl het inwonertal en de economie in dezelfde periode is gegroeid. Circa 28% van de uitstoot wordt veroorzaakt door energiegebruik in woningen, 27% door mobiliteit en 45% door het energiegebruik van bedrijven en instellingen. (De cijfers van de CO₂-uitstoot komen uit de CO₂ monitor van E&E advies. Het peiljaar voor de CO₂-uitstoot is 2022, recentere cijfers zijn nog niet beschikbaar)

Hernieuwbare energie stijgt  
Het aandeel van hernieuwbare bronnen in de energiemix van Groningen bedraagt 10,8% in 2022. Dit was in 2021 9,6%. Deze stijging is vooral te verklaren door de groei van het aantal zonnepanelen en warmtepompen en een afname van het totale energieverbruik. De vermeden CO₂-uitstoot is met 16,5 kton toegenomen (+20%) t.o.v. 2021. In 2022 wordt er met het wegvallen van een afvalverwerkingsbedrijf wel bijna een derde minder groengas geproduceerd dan in 2021, maar door een toename van 37% in de productie van zonnestroom, een 37% toename in het gebruik van buitenluchtwarmte en een 15% toename in het gebruik van bodemenergie is de hernieuwbare energieproductie in de gemeente wel gestegen. 

Energieverbruik daalt
Het totale energieverbruik in de gemeente daalde in 2022 ten opzichte van 2021 met 8%. Meer specifiek daalde het energieverbruik van woningen en bedrijven & instellingen met respectievelijk 8% en 11%, terwijl het energieverbruik in de mobiliteit nauwelijks afnam (-1%). De grootste reductie was te zien bij het aardgasverbruik, deze nam met 10% af bij woningen en zelfs met 18% bij bedrijven en instellingen. Bovendien daalde ook het elektriciteitsverbruik bij woningen (-8%), terwijl deze bij bedrijven en instellingen nagenoeg gelijk bleef (-0,3%). Hoewel het totale energieverbruik in de mobiliteit licht is afgenomen, is de CO₂-uitstoot juist licht is toegenomen (+11kton, 4%). Dit komt met name door wegverkeer, onder andere door een daling van het gebruik van biobrandstoffen.

* Alle jaren op basis van de huidige gemeente grenzen

*) De windstroom is opgewekt op zee. Deze wordt voor een deel (o.b.v. het gewicht van de gemeente Groningen in het landelijke energiegebruik) toegerekend aan de gemeente Groningen.

Gemeentelijk energiebedrijf BV
In december 2023 is het Gemeentelijk Energiebedrijf BV (GEB), opgericht conform de ambitie die staat in het coalitieakkoord 'Het begint in Groningen: voor wat echt van waarde is'. GEB Holding BV is verantwoordelijk voor de regie en aansturing van de opwekking, distributie, levering en opslag van gemeentelijke zonne- en windenergieprojecten.

100 Climate Neutral and Smart Cities
In 2023 is door de Europese Commissie vormgegeven aan de missie 100 klimaatneutrale en slimme steden 2030. De missionmanager heeft bij een bezoek aan de gemeente Groningen aangegeven dat directe financiële ondersteuning vanuit de EU niet tot de mogelijkheden behoort. Een officiële erkenning van de status als klimaatneutrale stad (‘mission-label’) helpt mogelijk bij inschatting van kredietwaardigheid bij verkrijgen van publieke en private financiering. De status als Missie-deelnemer geeft Groningen directe toegang op nationaal en Europees niveau tot beleidsmakers. Op nationaal niveau hebben we in 2023 nauw samengewerkt met de G6 en diverse ministeries om te komen tot een nationale ondersteuningsfaciliteit voor klimaatneutraliteit. In 2024 wordt, in het kielzog van de herijking Routekaart CO₂-neutraal 2035, gewerkt aan de aanvraag van het mission-label.

Regionale Energie Strategie (RES)

De Groninger overheden; tien gemeenten, twee waterschappen en provincie, zijn verenigd in de RES. In 2021 hebben wij gezamenlijk de ambitie gesteld op 6,4TWh energieopwekking per jaar uit zon en wind op land. In 2023 is de RES 2.0 opgeleverd. Daarbij is nadrukkelijk de samenwerking met jongeren gezocht (JongRES). De RES Groningen is nu bezig met de agendering voor de invulling van de RES 3.0. De RES 3.0 dient op 1 juli 2025 aangeboden te worden aan het Nationaal Programma RES en zal aandacht besteden aan de energie-infrastructuur in navolging op het Provinciaal Meerjarenprogramma Infrastructuur Energie en Klimaat 2023.