Paragraaf 1: Wijkontwikkeling en wijkvernieuwing

Met Wijkontwikkeling en Wijkvernieuwing hebben we een volgende stap gezet in de ontwikkeling van het gebiedsgericht werken in de Gemeente Groningen. De aanwezigheid van onze gebiedsteams en de wijk- en dorpswethouders in onze gebieden blijft belangrijk in deze manier van werken. Hiermee verbinden we de gemeentelijke programma’s met de specifieke opgaven in wijken en dorpen en initiatieven van bewoners. Dit doen we dichtbij én met bewoners, ondernemers, instellingen en andere partners. Het Programmabureau Wijkontwikkeling en Wijkvernieuwing zet in op de ontwikkeling van onze wijken en dorpen. Voor de noordelijke wijken en De Wijert hebben we extra aandacht met de intensivering van de wijkvernieuwing. Daarnaast richten verschillende programma’s zich specifiek op de noordelijke wijken.

Relevante ontwikkelingen

Programmabureau Wijkontwikkeling en Wijkvernieuwing
Het Programmabureau Wijkontwikkeling en Wijkvernieuwing zorgt er voor dat we slagvaardig in onze wijken en dorpen aan het werk zijn. De komende jaren werken we toe naar gemeentebrede integrale gebiedsagenda’s die zijn gebaseerd op de opgaven en doelstellingen van de zeven gebieden. Daar hebben we in 2023 een start mee gemaakt en deze worden begin 2024 verwacht. We brengen hiermee niet alleen de inhoudelijke opgaven in de gebieden en wijkvernieuwingswijken samen, maar we zorgen hiermee ook voor een verdere verankering van het gebiedsgericht werken in de organisatie en met onze externe partners. In de gemeentebegroting en jaarrekening gaan we zorgen voor een compacte weergave van de meerjarige doelstellingen en de jaarlijkse uitvoeringsprogramma’s per gebied.

Intensivering wijkvernieuwing noordelijke wijken
Iedereen verdient gelijke kansen. Om dat mogelijk te maken moet de ongelijkheid in de gemeente worden aangepakt en moet de kloof tussen verschillen in levensverwachting en gezondheid worden gedicht. Voor de kansen in je leven moet het niet uitmaken in welke wijk je opgroeit. Gebieden moeten weerbaarder worden tegen criminaliteit. Vooral in de noordelijke wijken van de stad wordt dat gevoeld. Daarom is het van groot belang dat we de fysieke én sociale wijkvernieuwing en het vergroten van de veiligheid als één samenhangend geheel op volle kracht hebben voortgezet in De Wijert, Beijum, Indische Buurt/De Hoogte en Selwerd. Op basis van het wijkvernieuwingsplan zijn we ook gestart in Lewenborg. De opschaling van de aanpak naar de rest van de noordelijke wijken in Groningen krijgt ook vorm. In Vinkhuizen en Paddepoel zijn we gestart met een analyse en inventarisatie.

Met onze aanpak sluiten we aan op het Nationaal Programma Leefbaarheid & Veiligheid (NPLV). Om in de noordelijke wijken echt het verschil te maken, zetten we met een coalitie van bewoners, gemeente, woningcorporaties, politie, welzijn, werkgevers, onderwijs en het Rijk de schouders eronder. Daarvoor hebben we ambities geformuleerd waaraan deze maatschappelijke coalitie zich voor de komende 15 à 20 jaar committeert. In het Gebiedsplan voor Groningen-Noord hebben we de ambities geconcretiseerd naar doorbraken en koppelkansen. Dit Gebiedsplan is de basis om aanvragen bij het Rijk in te dienen. Zo zijn er eind 2023 aanvragen ingediend voor een nieuwe Regio Deal, en de SPUK Kansrijke Wijk. Het uitvoeringsprogramma van de huidige Regio Deal loopt nog door in 2024.

Gebiedscyclus en wijk- en dorpsdemocratie
We zien in wijken en dorpen grote betrokkenheid bij de eigen leefomgeving. Maar we hebben ook gezien dat de groep mensen die zich niet gehoord voelen groter en luider wordt. Zeggenschap voor inwoners vergroot de kwaliteit van de besluiten die we als gemeente nemen. Daar hebben we aan gewerkt, juist in de gebieden waar het vertrouwen laag is. Dat doen we enerzijds door de gebiedscyclus te professionaliseren. En anderzijds door zeggenschap beter vorm te geven.

In de gebiedscyclus werken we in een aantal stappen van analyse naar uitvoering. In 2023 zijn de nieuwe wijkkompassen gepubliceerd. Ruim 17.000 inwoners vulden hiervoor de leefbaarheidsenquêtes in. Het percentage inwoners dat oordeelt dat hun wijk een positieve ontwikkeling doormaakt is gelijk gebleven aan dat van 2020. Minder inwoners dan in 2020 vinden dat hun buurt er de laatste jaren op achteruit is gegaan. Bewoners beoordelen hun buurt gemiddeld met een 7,8. In deze algemene cijfers zien we dat de nieuwere wijken positief scoren. De wijken waar we met de wijkvernieuwing veel aandacht voor hebben, scoren over het algemeen minder gunstig. Ook zie je positieve ontwikkelingen in Selwerd, waar we al langer aan de slag zijn. In de gebieden Ten Boer en Haren werken we actief aan de prioriteiten die door bewoners zijn aangegeven. Deze prioriteiten zullen hun plek gaan krijgen in de gebiedsagenda’s 2024-2027, waar we de opgaves voor het gebied benoemen. Ten slotte zijn, naast de uitvoeringsagenda’s van de wijkvernieuwing, voor het eerst de Gebiedsjaarplannen uitgebracht, waarin we per gebied de plannen en projecten toelichten. Deze verschijnen jaarlijks.

In de wijken en dorpen werken we met verschillende vormen van samenwerking en zeggenschap om de wijk- en dorpsdemocratie te versterken en het vertrouwen in de overheid en elkaar te versterken. Dit hebben we gedaan volgens het Gronings Model. We investeren daarbij in innovatieve vormen van participatie en experimenteren met nieuwe methoden van lokale (directe) democratie. Dit doen we op het niveau van de buurt, de wijk of het dorp. Drie processen zijn actief gevolgd. Zo heeft de bewonersorganisatie in de Rivierenbuurt met een budget van € 20.000 de mogelijkheid gehad om samen met buurtgenoten kleinere ingrepen te doen die leiden tot versterking van de leefbaarheid. In Hoogkerk is de eerste burgerbegroting opgesteld. En in het gebied Haren heeft het gebiedsteam met de dorpsverenigingen van Onnen, Noordlaren, Glimmen in het kader van ‘Samenspraak en zeggenschap’ diverse bijeenkomsten gehouden. Deze hebben geleid tot werkafspraken over de dorpsagenda’s en de samenwerking tussen inwoners en gemeente.

In deze paragraaf benoemen we per gebied de opgaven voor onze wijken en dorpen en de op basis daarvan geformuleerde doelstellingen. We lichten toe wat daarvoor hebben gedaan. De uitvoeringsprogramma’s van de wijkvernieuwing zijn in de relevante beleidsnota's te vinden. De financiële grondslag voor deze paragraaf is terug te vinden in Deelprogramma 4.2: College, raad, wijkontwikkeling en wijkvernieuwing .

Deze paragraaf bestaat uit de volgende gebieden:

Centrum
Oude Wijken
Zuid
Oost
West
Haren
Ten Boer

Doelen paragraaf 1: Wijkontwikkeling en wijkvernieuwing

Met het Programmabureau Wijkontwikkeling en Wijkvernieuwing hebben we de ambitie verbindingen binnen wijken te leggen en in te spelen op de eigenheid van wijken en dorpen;
Elke wijk heeft continue aandacht nodig. We werken daarom aan een duurzame wijkontwikkeling in de brede zin: een integrale benadering waarin alle thema’s, die van belang zijn, samenkomen in het gebiedsprogramma;
Een stevige inzet voor alle kwetsbare wijken binnen onze gemeente is noodzakelijk. Daarom verbreden en intensiveren we de wijkvernieuwing naar andere wijken binnen onze gemeente die het nodig hebben en, waar kansen liggen, om wijkvernieuwing, -ontwikkeling en energietransitie hand in hand te laten gaan;
De gebiedsteams, de wijkwethouders en de dorpswethouders zijn de spil in de wijk en het dorp. Zij zijn de verbindende schakel tussen de gemeente en de wijken en dorpen en jagen aan dat de gemeentelijke organisatie steeds meer gebiedsgericht gaat werken;
We streven naar een duurzame democratische vernieuwing en een integrale gebiedsgerichte manier van werken in alle wijken en dorpen. De gebiedsteams ondersteunen de beweging naar meer zeggenschap voor de bewoners in wijk, dorp of gebied.

Resultaten en Activiteiten

Wat wilden we bereiken (resultaten)	Wat hebben we daarvoor gedaan (activiteiten)
We informeren bewoners over actuele ontwikkelingen en projecten.	We hebben voor alle zeven gebieden een wekelijkse nieuwsbrief verstuurd; We hebben voorbeelden van wijkontwikkeling en wijkvernieuwing uitgelicht op de nieuwspagina’s in de Gezinsbode, het Harener Weekblad, Wijkkrant Nr.1, de Westerkrant, de Lewenborger en de Beijumerkrant; Via de diverse wijkwebsites en nieuwsbrieven in de wijkvernieuwingsgebieden worden wijkbewoners regelmatig op de hoogte gehouden van de laatste ontwikkelingen; We zijn gestart met het uitgeven van een Gebiedsjaarplan. Hierin lichten we jaarlijks per gebied de belangrijkste projecten uit die zullen plaatsvinden. Dit is onderdeel van de gebiedscyclus.
Met onze wijkkompassen ontsluiten we per wijk een schat aan informatie op basis van 250 indicatoren. Hiermee brengen we verschillen tussen wijken duidelijk in beeld, als basis voor onze inzet.	We hebben de wijkkompassen geactualiseerd op basis van nieuwe kennis, tweejaarlijkse enquêtes en andere data. De ontwikkelingen, aandachtspunten en trends hebben we vastgelegd in de Gebiedsanalyses.
We willen inwoners meer zeggenschap geven en afspraken maken wanneer op welke wijze inwoners betrokken worden bij het opstellen, uitvoeren en evalueren van beleid.	We hebben met het Gronings model voor wijk- en dorpsdemocratie drie processen gevolgd in Hoogkerk, Rivierenbuurt, en de dorpen in gebied Haren: Onnen, Noordlaren en Glimmen.
We willen dat iedereen die mee wil doen, kan meedoen. Bij participatie gaat het zowel om online en offline participatiemogelijkheden voor bepaalde doelgroepen.	Het online participatieplatform De Stem van Groningen is doorontwikkeld en toegankelijker gemaakt. Het platform is actief ingezet om in contact te zijn met bewoners rondom grote projecten. Er zijn stemrondes georganiseerd en er is op het platform de burgerbegroting Hoogkerk georganiseerd.
De verschillen in onder andere levensverwachting en gezondheid van de bewoners in de noordelijke wijken met de rest van de gemeente willen we verkleinen. Daarom wordt de Wijkvernieuwing van de Indische buurt/De Hoogte, de Wijert, Beijum en Selwerd voortgezet. Dit intensiveren we met de uitbreiding van Wijkvernieuwing naar Vinkhuizen, Paddepoel, Oosterparkwijk en Lewenborg.	We hebben projecten van de Uitvoeringsagenda Wijkvernieuwing 2023 uitgevoerd; We zijn gestart met de nieuwe Uitvoeringsagenda Wijkvernieuwing Lewenborg; We zijn gestart met de voorbereidingen voor een Uitvoeringsagenda Wijkvernieuwing voor Vinkhuizen. Voor Paddepoel en Oosterparkwijk werken we eerst aan een inventarisatie van de opgaves en ontwikkelingen; We hebben projecten in Vinkhuizen, Paddepoel, Selwerd, Indische buurt, De Hoogte, en Oosterparkwijk van de Uitvoeringsagenda Regiodeal 2021-2024 uitgevoerd; We hebben projecten in Beijum en Lewenborg van het Lokaal Programmaplan Nationaal Programma Groningen uitgevoerd; We hebben samen met de Maatschappelijke Coalitie voor Groningen-Noord een Ambitiedocument en Gebiedsplan vastgesteld en verschillende aanvragen voor Rijksbijdrages gedaan en beschikt gekregen.