Paragrafen

Paragraaf 7: Grondbeleid

Een actuele prognose van de resultaten op de totale portefeuille grondcomplexen

De BBV specificeert het bezit van grond. Dit is van belang voor de waarderingsgrondslag en resultaatbepaling. Binnen de verplichte categorieën maakt het grondbedrijf ten behoeve van sturing aanvullend onderscheid in:

  1. Voorraad-Bouwgrond in exploitatie (BIE-gronden);
  2. Voorraad-Slotgecalculeerde projecten (inactieve BIE-gronden);
  3. Voorraad-Bouwrijpe Kavels;
  4. MVA-Nog te ontwikkelen gronden;
  5. MVA-Niet in exploitatie te nemen eigendommen;
  6. MVA-In erfpacht of anderszins uitgegeven eigendommen;
  7. MVA-Verhuurde kavels;
  8. IMVA-Voorbereidingskredieten.

Resultaten Bouwgrond in Exploitatie (BIE-gronden)
De categorie Bouwgrond in exploitatie betreft gronden die door een raadsbesluit zijn vastgesteld, inclusief grondexploitatiebegroting. Vanaf dat moment kunnen kosten worden geactiveerd en bijgeschreven op de voorraadpositie. De waarderingsgrondslag vindt plaats op vervaardigingsprijs. Elk jaar worden (verplichting BBV) alle grondexploitaties herijkt naar de nieuwste inzichten en verwachtingen.

In onderstaande tabel wordt het verloop van de boekwaarde weergegeven van de Bouwgrond in exploitatie.

Boekwaarde
Het saldo van boekwaarde op 31 december 2022 bedroeg 159,96 miljoen euro. Per 31 december 2023 bedraagt de boekwaarde 146,80 miljoen euro. De boekwaarde is per saldo gedaald met 13,16 miljoen euro.
De netto boekwaarde is de boekwaarde minus de getroffen voorziening van 104,04 miljoen euro. Per 31 december 2023 bedraagt de netto boekwaarde 42,76 miljoen euro.

Verloop boekwaarden grondexploitaties

Omschrijving
(Bedragen x 1.000 euro)

boekwaarde
31-12-2022

kosten

opbrengsten

resultaat-
nemingen

boekwaarde
31-12-2023

verlies-
voorziening

netto
boekwaarde

Bouwgrond in exploitatie  

Woningbouwlocaties

47.750

6.202

-4.739

618

51.831

55.112

-3.281

Bedrijvenlocaties

34.468

11.201

-3.208

1.062

43.522

2.045

41.477

Kantoren gemengd

52.022

1.658

-2.235

0

51.444

46.885

4.559

Grote Markt

23.719

Totaal BIE-gronden

159.959

19.061

-10.183

1.679

146.797

104.042

42.755

De voornaamste mutaties zijn:

  • Kosten: er is per saldo voor 19,06 miljoen euro geïnvesteerd, voornamelijk door de inbreng van de grondexploitatie Westpoort fase 2 bij vaststelling door de gemeenteraad;
  • Opbrengsten: er is per saldo 10,18 miljoen euro aan opbrengsten gegenereerd voornamelijk door grondverkopen in Westpoort fase 1 en Europapark;
  • De resultaatnemingen bestaan uit tussentijdse winstnemingen van 1,822 miljoen euro vanuit de verschillende complexen en 0,143 miljoen euro vanuit de slotcalculatie van de grondexploitaties Friesestraatweg 137A en KET Bornholmstraat 50. Deze slotcalculaties worden voorgelegd aan uw raad;
  • De grondexploitatie Grote Markt is in 2023 slotgecalculeerd en daarmee overgeheveld naar de slotgecalculeerde projecten, zie de tabel verderop.

Gebiedsontwikkeling Meerstad
Hoewel het project Meerstad een eigen juridische identiteit heeft in een BV/CV constructie, loopt de gemeente Groningen risico over de verstrekte leningen. De omvang van de leningen is vergelijkbaar met de boekwaarde van het project. Een eventueel toekomstig verlies heeft direct effect op de waardering en het rekeningresultaat van de gemeente Groningen. De stand van uitgegeven leningen bedraagt per 31 december 2023 317,15 miljoen euro. Het is niet nodig een voorziening voor oninbaarheid op te nemen.

Voorzieningen
De raad heeft de afgelopen decennia conform wet- en regelgeving middelen in de vorm van verliesvoorzieningen beschikbaar gesteld voor verwachte tekorten in gebiedsontwikkelingen. Bij actualisaties en herzieningen van de grondexploitaties worden de reeds getroffen voorzieningen getoetst aan de herijkte resultaten van de grondexploitaties. Verliesvoorzieningen worden getroffen op het resultaat op contante waarde. Het saldo aan voorzieningen per 1 januari 2023 bedroeg 117,85 miljoen euro. Over dit bedrag aan voorzieningen is rente bijgeboekt met een percentage van 2%, de volgens het BBV voorgeschreven discontovoet. Door de slotcalculatie grondexploitatie Grote Markt is de boekwaarde verrekend met de bijbehorende verliesvoorziening ad 24,11 miljoen euro; deze is hiermee afgewikkeld. De stand van de beschikbare verliesvoorzieningen per 31 december 2023 bedraagt 95,74 miljoen euro.

Bij de begroting 2024 zijn de grondexploitaties inhoudelijk herzien en ligt de focus op het vooruitkijken. Indien nodig zijn de uitgangspunten van de grondexploitaties bijgesteld ten behoeve van het meerjarenperspectief. Bij de gemeenterekening 2023 zijn de grondexploitaties geactualiseerd (technisch herzien) om een juiste waardering per ultimo boekjaar te verkrijgen. De resultaten op netto contante waarde van de grondexploitaties zijn door de herzieningen en actualisaties gewijzigd. De benodigde verliesvoorzieningen zijn daardoor met 10,17 miljoen euro toegenomen. Dit wordt voornamelijk veroorzaakt door verhoging van de benodigde verliesvoorziening van de exploitaties Europapark en Oosterhamrikzone. Per saldo bedragen de benodigde verliesvoorzieningen van alle lopende grondexploitaties per 31 december 2023 hierdoor 104,04 miljoen euro. Het verschil tussen de beschikbare en benodigde verliesvoorzieningen is 8,30 miljoen euro. Hierdoor moeten de beschikbare verliesvoorzieningen met 8,30 miljoen euro worden verhoogd tot 104,04 miljoen euro. De verhoging van de verliesvoorziening wordt vooral gedekt met een onttrekking aan de reserve Grondzaken.

Winsten
Met ingang van 2017 geldt, op basis van de BBV regelgeving, de percentage of completion methode (POC-methode) voor de (tussentijdse) winstnemingen. Met de POC-methode worden de winsten genomen naar rato van gerealiseerde opbrengsten en kosten. In bepaalde gevallen kan het zijn dat in het verleden te veel winst uit een exploitatie is afgeroomd. Het bedrag dat te veel aan tussentijdse winst is genomen zal dan (gedeeltelijk) ‘teruggedraaid’ moeten worden (met een negatief gevolg op het resultaat). Vanuit de grondexploitaties is per saldo 1,82 miljoen euro aan winst genomen ten gunste van de Reserve Grondzaken. Zie onderstaande tabel.

Tussentijdse winstneming grondexploitaties

Omschrijving
(Bedragen x 1.000 euro)

 31-12-2023

Wonen

Reitdiep fase 3&4

665

Haren Stationsgebied

-32

Theda Mansholt locatie

127

Economie en werkgelegenheid

Eemspoort

-98

Zernike

671

Westpoort fase 1

478

Westpoort fase 2

10

Totaal

 -1.822

Samenvatting effecten actualisatie grondexploitaties gemeenterekening 2023
Onderstaand worden de effecten van de geactualiseerde grondexploitaties samengevat. Dit bestaat uit ophoging en vrijval van benodigde voorzieningen en terugboeking van eerder genomen tussentijdse winstnemingen. In onderstaande paragrafen worden de belangrijkste mutaties weergegeven.

Effecten actualisaties grondexploitaties gemeenterekening 2023

Omschrijving
(Bedragen x 1.000 euro)

bedrag

Beschikbare voorziening (inclusief index 2%) 31-12-2023

95.745

Benodigde voorziening 31-12-2023

104.042

Saldo mutatie voorziening 2023, waarvan

-8.297

mutatie voorziening Europapark

-6.102

mutatie voorziening Oosterhamrikzone

-1.213

mutatie voorziening Ten Boer en Ten Post

-36

mutatie voorziening overige grondexploitaties

-947

Tussentijdse winstneming

-1.822

Totaal 2023 nadelig

-6.475

Het effect van de geactualiseerde grondexploitaties voor de gemeenterekening 2023 bedraagt 6,48 miljoen euro nadelig. De mutatie op de voorzieningen bedraagt 8,30 miljoen euro nadelig. Dit heeft de volgende oorzaken:

  • Het saldo van de grondexploitatie Europapark is verslechterd. De kosten voor bouw- en woonrijpmaken zijn toegenomen, mede door onvoorziene extra saneringskosten, en ook de plankosten zijn opgehoogd. De verwerking van de SOK P2 zorgt per saldo voor lagere grondopbrengsten.

o   De raad is in november geïnformeerd over het succesvol afronden van het haalbaarheidsonderzoek van de ontwikkeling van het Viefkwartier. Samen met ABC Vastgoed is een samenwerkingsovereenkomst gesloten. De financiële gevolgen van de samenwerkingsovereenkomst op de grondexploitatie Europapark waren in november nog niet bekend, daarom hebben we aangegeven dit bij de actualisatie van de grondexploitatie bij de jaarrekening 2023 te verwerken. Het totale resultaat op netto contante waarde verslechtert ten opzichte van vastgestelde grondexploitatie bij de begroting 2024 met 4,9 miljoen euro. Het hergebruiken van de fundering, de toepassing van het BIOME systeem, de aansluiting op het WKO systeem, de parkeeroplossing en de beoogde hoogwaardige inrichting van het park als onderdeel van de openbare ruimte leiden tot minder resultaat dan ingeschat voor het Viefkwartier. Daarnaast is er een bodemvervuiling aangetroffen op de zogeheten spoorkavel, dat leidt tot niet-voorziene saneringskosten.
o   Bij de begroting 2024 was een verslechtering van het resultaat op netto contante waarde van 1,84 miljoen euro ten opzichte van de jaarrekening 2022 gemeld. Met de verwerking van bovenstaande onderdelen bij de actualisatie van de grondexploitatie bij de jaarrekening 2023, verslechtert het resultaat op netto contante waarde ten opzichte van de jaarrekening 2022 totaal met 6,78 miljoen euro. Hierdoor moet de verliesvoorziening bij de jaarrekening 2023 met 6,10 miljoen euro worden opgehoogd.

  • De verliesvoorziening van de grondexploitatie Oosterhamrikzone is 1,21 miljoen euro opgehoogd. De ramingen van het bouw- en woonrijpmaken zijn opgehoogd vanwege indexatie. Bij het indienen van het overkoepelende programma Oosterhamrikzone (oeververbinding, busbaanroute en aanverwante projecten) voor de strategische investeringsagenda is een verwachte fasering van de uitvoering opgenomen. De looptijd van de grondexploitatie Oosterhamrikzone is hierop aangepast en loopt tot en met 2040. De koplocaties kunnen pas ontwikkeld worden als is gestart met de realisatie van de nieuwe oeververbinding. Vanwege de aangepaste looptijd zijn de plankosten en de kosten voor tijdelijk beheer opgehoogd. De grondopbrengsten en bijdragen van Nijestee voortkomend uit de SOK zijn toegenomen. Hierdoor is ook het financiële risico bij ontbinding van de SOK toegenomen.

o   In 2024 wordt onderzocht of de grondexploitatie vroegtijdig afgesloten kan worden. Indien de SOK met Nijestee wordt ontbonden en besluitvorming over de realisatie van de nieuwe oeververbinding duidelijkheid geeft over de verwachte fasering en de mogelijkheden tot ontwikkeling van onze eigen grondposities, is het niet meer opportuun om de grondexploitatie Oosterhamrikzone in de huidige staat te handhaven. Op het moment ontwikkeling aan de orde is zal per deelgebied een nieuwe grondexploitatie opgesteld worden.

  • De verliesvoorzieningen van de grondexploitaties Hart van Ten Boer en Nije Buurt Ten Post zijn per saldo met 36 duizend euro opgehoogd. Deze worden gedekt door lumpsum-middelen (SPUK/SiSa), welke zijn ontvangen vanuit het rijk voor de aardbevingsgerelateerde inzet van de gemeente, en worden daarom niet meegenomen in het resultaat van het grondbedrijf.
  • De verliesvoorzieningen van de overige grondexploitaties zijn per saldo met 947 duizend euro nadelig gemuteerd.

Daarnaast is er voor 1,82 miljoen euro aan tussentijdse winst genomen uit de grondexploitaties.

Verwachte eindresultaten
Een grondexploitatie begroting bestaat uit het in de tijd zetten van gemaakte en verwachte kosten en opbrengsten. Hieruit volgt een toekomstig resultaat, dit resultaat is een prognose. In onderstaande tabel wordt het resultaat op eindwaarde en contante waarde per 31 december 2023 weergegeven.

Tussentijdse winstnemingen die volgens de POC-methode zijn berekend zijn afgeroomd uit de betreffende grondexploitaties en verwerkt in onderstaande resultaten. Voor de nadelige gebiedsontwikkelingen heeft de raad de afgelopen decennia middelen beschikbaar gesteld door het treffen van voorzieningen.


Verwachte eindwaarde en contante waarde grondexploitaties

Omschrijving
(Bedragen x 1.000 euro)

eindwaarde
31-12-2023

contante waarde
31-12-2023

Wonen

Positief

Nadelig

Positief

Nadelig

Ciboga

-32.718

-28.483

Oosterhamrikzone

-34.846

-24.886

Reitdiep fase 3&4

75

 62

Hart van Ten Boer

-82

-74

Nije Buurt Ten Post

-243

-211

Haren, Stationsgebied

785

 740

Friesestraatweg 181

-1.059

-1.038

Theda Mansholt locatie

192

 185

KET Woonschepenhaven

-428

-420

Economie en werkgelegenheid

Eemspoort

215

211

Zernike

3.103

2.546

Westpoort fase I

1.077

816

Roodehaan

 -2.257

 -2.045

Westpoort fase 2

4.114

3.653

Kantoren gemengd

Europapark

-50.764

-40.827

Haren Nesciopark

-74

-71

Alo-locatie

-6.680

-5.987

Totaal

9.562

-129.151

8.213

-104.042

Belangrijkste ontwikkelingen per grondexploitatie

Ciboga (onder andere Ebbingekwartier)
In het najaar van 2023 is de omgeving van de appartementen in blok 7 woonrijp gemaakt, in het laatste te bebouwen blok op de parkeergarage Boterdiep.

Voor de ontwikkeling van blok 10A, gelegen tussen de Borgmanschool en de Kunstwerf, worden zijn de gesprekken met mede-grondeigenaar Nijestee op initiatief van Nijestee in voorjaar 2024 weer opgepakt. De ontwikkeling van dit blok zal hier vanwege een verlengd huurcontract van Nijestee met de RUG voor het bestaande gebouw niet voor 2026 plaatsvinden.

Het Regulateurshuis is vanuit de GMF begin 2024 overgedragen aan Vastgoed. Er wordt in Q1 een startaanvraag geschreven met als doel het zoeken van een passende bestemming voor het pand. Met de gebruikers uit de omgeving (o.a. De Kunstwerf en NNT) wordt gesproken over de mogelijkheden van een tijdelijke inrichting van het plein rondom het Regulateurshuis. Deze grond is grotendeels in eigendom van Nijestee. Ondertussen wordt in 2024 achterstallig onderhoud aan het pand uitgevoerd.

Op het Bodenterrein is eind 2022 de woontoren Libertas opgeleverd. De directe omgeving van de woontoren Libertas is in het eerste kwartaal van 2023 verder woonrijp gemaakt, de bomen zijn in het voorjaar van 2024 geplant.

De tijdelijke studentenhuisvesting aan de Vrydemalaan op de deellocatie Bodenterrein functioneert naar tevredenheid en zal tot het voorjaar van 2026 blijven staan. Het Bodenterrein zal vervolgens de definitieve invulling krijgen. Er is momenteel een mix voorzien van grondgebonden woningen en appartementen en voorzieningen al dan niet hier en daar gecombineerd met (non-)commerciële functies. Dit wordt de komende tijd verder uitgewerkt in een gebiedsvisie.

Voor de Oosterhamrikade is voor hof 1 en hof 2 door VanWonen een nieuw plan voorgelegd aan de CRK. Deze heeft hier positief op geadviseerd. De verwachting is dat dit plan in 2024 verder wordt uitgewerkt tot een omgevingsvergunningaanvraag. Er zijn afspraken gemaakt over het aanpassen van de grondprijs om het plan haalbaar te maken.

Oosterhamrikzone
Het gebied wordt ontwikkeld op basis van de Aanpak Oosterhamrikzone en de Samenwerkingsovereenkomst (SOK) tussen gemeente en Nijestee. De grondexploitatie Oosterhamrikzone vormt het (financieel) vertrekpunt voor de herstructurering van de ontwikkelgebieden.

In de samenwerkingsovereenkomst met Nijestee, welke gesloten is in 2010, zijn financiële en programmatische afspraken vastgelegd in verband met de gebiedsontwikkeling van de Oosterhamrikzone. Het programma, moment van gronduitgifte en realisatie is direct afhankelijk van tempo en verschijningsvorm van de nieuwe oeververbinding. Over de realisatie, financiering en verschijningsvorm van onder andere de oeververbinding zal nog besluitvorming moeten plaatsvinden. Deze situatie stelt Nijestee op het standpunt dat zij het niet redelijk acht, gehouden te worden aan de gemaakte afspraken van de SOK uit 2010, en dat zij de SOK wil ontbinden.

In december 2021 is de mobiliteitsvisie vastgesteld. Deze mobiliteitsvisie voorziet onder andere in een nieuwe (multimodale) oeververbinding over het Van Starkenborghkanaal in het verlengde van de Vinkenstraat en nieuwe routes voor het verkeer door het gebied. Er is een investerings- en faseringsopgave opgesteld ten behoeve van de strategische investeringsagenda 2024. De looptijd van de grondexploitatie is hierop aangepast en verlengd t/m 2040. De koplocaties kunnen pas ontwikkeld worden als is gestart met de realisatie van de nieuwe oeververbinding.

In 2024 zal, naar verwachting, de inpassing van Toentje aan de Paradijsvogelstraat geconcretiseerd worden. Dit zal dan bij de volgende herziening worden verwerkt in de grondexploitatie.

De realisatie van het gebouw ‘Talent’ aan de Oosterhamrikkade 115-117 is bezig en zal in 2024 worden opgeleverd. De herinrichting van de Oosterhamrikkade zelf kan na oplevering van ‘Talent’ plaatsvinden en wordt verwacht in 2026.

Binnen de voorkeursvariant voor de nieuwe oeververbinding, zoals vastgelegd in de mobiliteitsvisie, worden de overige deelgebieden verder uitgewerkt. Hiervoor worden bestaande uitgangspunten en het woonprogramma voor de koplocaties geactualiseerd. Er wordt bekeken of de noordelijke koplocatie, gelegen tussen de Antillenstraat en de hoek Oosterhamrikkanaal/Van Starkenborghkanaal, tijdelijk ingevuld kan worden met flexwoningen Er wordt nagedacht over een tijdelijke langzaamverkeersverbinding tijdens de realisatie van de nieuwe Gerrit Krolbrug. Dit heeft ook invloed op de (tijdelijke) mogelijkheden voor het Simmerenterrein.

In 2024 wordt onderzocht of de grondexploitatie vroegtijdig afgesloten kan worden. Indien de SOK met Nijestee wordt ontbonden en besluitvorming over de realisatie van de nieuwe oeververbinding duidelijkheid geeft over de verwachte fasering en de mogelijkheden tot ontwikkeling van onze eigen grondposities, is het niet meer opportuun om de grondexploitatie Oosterhamrikzone in de huidige staat te handhaven.

Reitdiep fase 3&4
Het project Reitdiep fase 3-4 bestaat uit een gebiedsontwikkeling met circa 300 woningen en een kleinschalig bedrijventerrein. In 2023 is de laatste kavels op het bedrijventerrein uitgegeven voor de realisatie van een autowasstraat. Eind 2024 wordt het beheer en onderhoud van fase 4 overgenomen door Stadbeheer.

De verwerving van de Groene Enclave heeft in 2023 nog niet plaatsgevonden. Vanwege voortgang met de onderhandelingen over de gebiedsontwikkeling De Held 3 is er optimisme dat met dezelfde grondeigenaren ook overeenstemming bereikt zal worden over de verwerving van de Groene Enclave.

De tijdelijke schoollocatie aan de Joeswerd 20-22 is verhuurd tot en met 2030. Na teruglevering aan de gemeente kan deze locatie worden uitgegeven voor woningbouw. Bekeken wordt of de grondexploitatie in 2024 slotgecalculeerd kan worden.

Hart van Ten Boer
Deze grondexploitatie is in 2022 vastgesteld. Het project is in 2022 gestart met het bouw- en woonrijp maken van onder andere de omgeving Marskramer. In 2023 is het gebied rondom basisschool de Poort en een deel van de Ommelanderstraat in uitvoering gekomen. Door nieuwe besluitvorming komen de woningen aan de oneven zijde van de Ommelanderstraat nu ook in aanmerking voor sloop-nieuwbouw. Dit zal naar verwachting plaatsvinden in 2024/25 en 2026. De rest van de openbare ruimte van de Ommelanderstraat zal daarom gefaseerd worden aangepakt. Naar verwachting zal het project in 2026/2027 gereed zijn. Daarna zullen de overige projectonderdelen herinrichting omgeving Bloemhof, Koopmansplein, ontwikkeling Standwerker en herinrichting deel van Dorpsplein en Gaykingestraat worden gerealiseerd. In 2024 is gestart met de realisatie van 15 appartementen aan de Standwerker.

Nije Buurt Ten Post
Deze grondexploitatie is in 2022 vastgesteld. De Nije Buurt omvat 148 woningen (waarvan 61 corporatiewoningen) welke in aanmerking komen voor een sloop nieuwbouwtraject of een zwaar versterkingstraject van de Nationaal Coördinator Groningen (NCG). Ook bevinden zich twee scholen en één kerkgebouw in de wijk. De particuliere woningen uit de batch 1467 worden door de NCG naar uitvoering gebracht. De woningen aan de Jan Zijlstraat zijn in zijn geheel 2023 door de NCG opgeleverd. Voor de overige particuliere woningen staan in de planning tot en met 2026. Alle corporatiewoningen (sloop-nieuwbouw) van Wierden en Borgen zijn in 2023 gereedgekomen.

Doordat de gehele Nije Buurt op de schop gaat zal het openbaar gebied ook opnieuw aangepakt moeten worden door de gemeente. Dit biedt de gelegenheid om de wijk te herinrichten, te verbeteren en groener achter te laten dan het nu is. Daartoe is geld vrijgemaakt in het lokaal programma NPG en is er een Gebiedsfonds vanuit het Rijk beschikbaar.

De doelstelling voor het project is de herinrichting van de wijk ‘de Nije Buurt’ en inpassen van de openbare ruimte rondom de versterkingsopgave (dorpsvernieuwing), de herontwikkeling van aangekochte panden en vrijvallende locaties (de twee schoolgebouwen). Voor de gebiedsinrichting is als uitgangspunt gekozen de contouren van de bestaande situatie zoveel mogelijk als uitgangspunt te hanteren en alleen daar aan te passen waar het niet anders kan of wenselijk is.

De sloop nieuwbouw (versterkingsopgave) van woningen is geen onderdeel van dit project, maar is er nauw mee verbonden. Het stedenbouwkundig plan voor de openbare ruimte en de vrijvallende kavels integreert de nieuwbouwplannen en de consequenties van de versterkingsopgave.

Met de keuze om de school, het dorpshuis en de kerk te gaan herhuisvesten in een nieuw Huis ten Post, ontstaat eveneens de opgave om voor de kavels van de Lessenaar (voormalig school), de Wieken (school) en mogelijkerwijs ook de Hoeksteen (Hervormde kerk), een herontwikkeling te realiseren. Voor de locatie de Lessenaar is na intensief onderzoek en overleg gebleken dat een openbare verkoop van deze locatie de meeste kansen biedt voor duurzaam hergebruik. Dit zal bij de herziening 2024 worden verwerkt.

Voor de in 2023 verworven kavels van Wierden en Borgen (Tuwingastraat) wordt in 2024 een stedenbouwkundig kader (kavelpaspoort) opgesteld. In het derde kwartaal van 2023 zijn, na oplevering van de woningen door de NCG, de herinrichtingswerkzaamheden van de Jan Zijlstraat gestart.

Haren stationsgebied
De sociale huurwoningen aan de oostkant van het station zijn gereed. De onderhandelingen over de Stationsresidence kavel zijn afgerond en de verwachting is dat er in 2024 een definitieve koopovereenkomst wordt overeengekomen. De voormalige apotheek is gesloopt om de verkoop van de vrije kavels mogelijk te maken. De woonwerkkavels zijn, na een bomen effect analyse, opnieuw ontworpen zodat de platanen in stand worden gehouden. Hoe de locatie van de apotheek verder op de markt wordt gebracht wordt in 2024 verder uitgewerkt. Wel worden er in 2024 vijf woonwerkkavels op de markt gezet.

Eind 2022 en begin 2023 zijn er archeologische onderzoeken gedaan naar mogelijke vondsten uit de brons- en de ijzertijd. Er is op twee locaties verkennend onderzoek gedaan: op de woonwerkkavels en de plek van de stationsresidence. Dit heeft als gevolg dat op de woonwerkkavels wordt overgegaan op verder opgraven. De locatie van de stationsresidence kan worden opgehoogd, zodat het archeologisch erfgoed onder de grond wordt geborgd. De extra kosten zijn in 2023 verwerkt in de grondexploitatie.

Nu er meer duidelijkheid is over de archeologische vondsten, kan het bouw- en woonrijpmaken van de stationsresidence ook doorzetten. Naar verwachting wordt dit in 2024-2025 in gang gezet. Daarnaast zijn de planologische procedures voor de Stationsresidence locatie opgestart.

Reitdiepzone met de grondexploitatie Friesestraatweg 181
Algemeen
De Reitdiepzone is een gebiedsontwikkeling waarin ongeveer 2.600 woningen worden gerealiseerd de komende jaren. Inmiddels zijn drie deelprojecten gerealiseerd; Het Ommeland (Brivec) met 123 grondgebonden vrije sector huurwoningen, de Woldringlocatie met 435 huurappartementen (primair bedoeld voor jongerenhuisvesting) en Crossroads met 292 huurappartementen in de vrije sector. De gemeente heeft met de ontwikkelstrategie in 2017 ervoor gekozen om een faciliterend grondbeleid toe te passen op het gebied. Dat betekent dat slechts die kavels die al in eigendom waren van de gemeente worden ontwikkeld middels een grondexploitatie en dat de overige locaties worden gefaciliteerd met een anterieure overeenkomst en het begeleiden van een bestemmingsplanprocedure.

Deelprojecten:
Portland (grondexploitatie Friesestraatweg 181)
Het bestemmingsplan voor de Friesestraatweg 181, plan Portland, bouw van 488 studentenwoningen en 72 sociale huurwoningen, is eind 2021 vastgesteld door de raad. Hiertegen is vervolgens beroep ingesteld bij de Raad van State door bewoners van de Voermanhaven. Dit beroep is op 5 januari 2023 ingetrokken waarmee het bestemmingsplan en de omgevingsvergunning onherroepelijk zijn. Het bouwrijp maken en saneren van de kavel zal gelijktijdig met de aanpak Friesestraatweg worden opgepakt in het derde kwartaal van 2024.

The Yard
Het bestemmingsplan Friesestraatweg 231 is begin 2021 vastgesteld. De bouw van de Friesestraatweg 231, The Yard (voorheen Dykstaete), bouw van 160 huurwoningen, is eind 2021 gestart en de woningen worden in het voorjaar 2024 opgeleverd.

Jaho
In december 2022 zijn de procedures voor het bestemmingsplan en omgevingsvergunning opgestart. Het ontwerp bestemmingsplan heeft ter inzage gelegen. Het ontwerp bestemmingsplan gaat in september of oktober 2024 ter vaststelling naar de raad. Daarna worden de omgevingsvergunning en het bestemmingsplan samen zes weken ter inzage gelegd voor de mogelijkheid tot het indienen van beroep bij de Raad van State.Hierop zijn drie zienswijzen gekomen. De ontwerp omgevingsvergunning wordt begin 2024 ter inzage gelegd. Daarna kan het bestemmingsplan worden vastgesteld.

Friesestraatweg 185-201
Voor de locaties Baxbier, Onlineveilingmeesters.nl (voormalig Borent) en Bouwselect en tussengelegen dienstwoningen, Vluchtelingenwerk, Dierenambulance en de botenclub hebben de ontwikkelaars de opdracht gekregen een samenhangend plan te maken. Hiervoor is door de gemeente stedenbouwkundig bureau SAB ingeschakeld. De ontwikkelaars zijn gevraagd de tussengelegen karakteristieke woningen Friesestraatweg 193 en 195 te verwerven om deze kavels te kunnen inrichten met een horecavoorziening en een groen parkje. Dit verloopt moeizaam in verband met een veel te hoge vraagprijs van één van de karakteristieke woningen. Wanneer dit is opgelost en de ontwerpen van de ontwikkelaars overtuigend zijn en voldoende samenhang hebben, kan er één ruimtelijk plan worden gemaakt.

Friesestraatweg 137A
Voor de Friesestraatweg 137A is de koopovereenkomst met Frisoplan eind 2021 ontbonden. De complexiteit rondom sanering, archeologie, hoge druk gasleiding, spoorzone, enz. blijkt ongekend hoog bij elke vorm van mogelijk te realiseren ontwikkeling op deze locatie. De komende tijd beraden we ons over hoe nu verder (om) te gaan met deze locatie. Voor het afsluiten is een slotcalculatie opgesteld welke is wordt voorgelegd aan uw gemeenteraad. Bij de jaarrekening 2023 is de grondexploitatie Friesestraatweg voortijdig afgesloten; de gronden zijn ingebracht bij de gemeentelijk strategische grondvoorraad. Toekomstig woningbouw (deels) op deze locatie is hiermee zeker nog niet van de baan, maar blijft vooralsnog tot nader order achterwege.

Herinrichting Friesestraatweg
Om de openbare ruimte toekomstbestendig te maken is onderscheid gemaakt tussen de Friesestraatweg en de Reitdiepzijde. De Friesestraatweg wordt door de gemeente aangepakt en de kosten hiervan worden deels verhaald op de marktpartijen.

De herinrichting van de Friesestraatweg vanaf de Pleiadenbrug tot aan de Ommelanden is inmiddels gereed.
Voor het deel vanaf de Ommelanden tot aan de A-garage wordt de aanbesteding gestart in 2024. De afrit ter hoogte van de Stadskerk wordt verwijderd. De kosten hiervoor komen voor rekening van de provincie. Op dit moment worden de kosten hiervoor berekend en een overeenkomst gemaakt.

In deel Zuid zijn we in het voorjaar gestart zullen we in de zomer 2024 starten bij Crossroads. Hier zal eerst alleen de ondergrondse infra worden vervangen en wanneer de bouwplannen in deel Zuid klaar zijn zal het bovengronds heringericht worden.

Theda Mansholt locatie
In 2023 is het gebeid bouwrijp gemaakt en zijn twee kavels uitgegeven. De laatste kavel wordt naar verwachting in 2024 verkocht. We streven ernaar om in 2025 en het gebied woonrijp te maken en de grondexploitatie af te sluiten.

KET Woonschepenhaven
Deze grondexploitatie is in juni 2023 door de raad vastgesteld. Nadat ook de BEA en uiteindelijk het bestemmingsplan Woonschepenhaven in oktober 2023 is vastgesteld, is gestart met de verdere voorbereiding.
De ontwikkeling betreft een kleinschalige KET locatie van vijf woonkavels naast de Woonschepenhaven.
Met de inrichting van de KET Woonschepenhaven past de gemeente de groottes van de kavels aan de eisen van de beoogde erfpachtnemers en levert maatwerk. De vijf kavels variëren in grootte van 390m2 tot 600m2 en bieden naast wonen de ruimte om kermismaterieel te stallen op de kavel. Aansluitend met de realisatie van de standplaatsen wordt met de verhuizing van de vijf huishoudens een langlopend dossier afgesloten en een onwenselijke situatie aan het Damsterdiep opgeheven.

Bij de ontwikkeling en realisatie maken we werk met werk. De gemeente heeft de verplichting het terrein, bekend als de Villa Nuova locatie, te saneren. De realisatie combineert het saneren met het inrichten tot een KET locatie. De planning is dat het werk, uitvoering van het saneren en inrichten, in het tweede kwartaal van 2024 wordt aanbesteed. Aansluitend start de uitvoering en lijkt het mogelijk de werkzaamheden in het derde kwartaal van 2024 af te ronden. Na gereedkomen van de kavels kan de verhuizing plaatsvinden van de beoogde erfpachtnemers naar de nieuwe KET locatie Woonschepenhaven. De formele oplevering en overdracht vindt in 2024 plaats. Naar verwachting wordt deze grondexploitatie in 2024 afgesloten.

Eemspoort
De afgelopen jaren is er voor Eemspoort veel belangstelling en verliepen de verkopen voorspoedig. In totaal is er in 2023 0,4 hectare verkocht en zijn er voor de resterende 0,4 hectare diverse gesprekken gaande. De inzet is dat de resterende 2 kavels spoedig worden verkocht en dat de grondexploitatie in 2024 kan worden afgesloten met een slotcalculatie. Met de verkopen wordt ook het woonrijp maken opgepakt en afgerond. Het woonrijp maken bestaat vooral uit het realiseren van de inritten en de trottoirs. Deze werkzaamheden worden uitgevoerd, naargelang een verkoop en bebouwing van een kavel heeft plaats gevonden.

Zernike
In voorbije jaren verliep de verkoop op Zernike Campus voorspoedig, maar momenteel is het even rustig. In 2023 hebben er helaas geen verkopen plaats gevonden. Ook voor de resterende 11 hectare blijft de belangstelling achter. Wel zal in 2024 SSH (Short Stay Housing) een tijdelijke wooncampus realiseren. Voor de bedrijventerreinen wordt de acquisitie gedaan in samenwerking met Campus Management (Triade). We hebben een tamelijk streng toelatingsbeleid, wat we met de campus-partners hebben vastgelegd in een vestigingskader. Bedrijven moeten toegevoegde waarde en samenwerking hebben op de Campus. Tot slot wordt met het verkopen van kavels ook het woonrijpmaken opgepakt, wat voornamelijk bestaat uit het realiseren van de inritten en de trottoirs. Deze werkzaamheden worden uitgevoerd, naargelang een verkoop van een kavel heeft plaats gevonden.

Westpoort Fase 1
De afgelopen jaren was de interesse voor Westpoort (fase 1) sterk toegenomen en waren er veel kavels in optie of reservering genomen. Het betroffen vooral bedrijven in de distributiesector en e-commerce, conform het oorspronkelijk beoogde profiel van Westpoort. Vanaf 2022 is door o.a. de wereldwijde onzekerheid (oorlog Oekraïne, bouwkosten, energieprijzen) de vraag sterk teruggelopen en zijn meerdere reserveringen beëindigd.
In 2023 is een drietal percelen daadwerkelijk afgenomen, tezamen ruim 1,7 hectare. Bij een drietal partijen staan concrete grondaanbiedingen uit welke een totale oppervlakte vertegenwoordigen van 8 hectare, variërend van 0,5 hectare tot ruim 3,8 hectare.

De eerder toegenomen vraag en verkoop hebben ertoe geleid dat we fase 1C in ontwikkeling hebben gebracht; het deel rondom de grondberging van Cosun, tot aan de Roderwolderdijk. Het oorspronkelijke inrichtingsplan uit 2008 is gedeeltelijk herzien en is reeds verwerkt in de eerdere herziening van de grondexploitatie:

  • De kavels rondom de Newcastleweg worden herverkaveld. Mede als gevolg van de hoogspanningsleiding bleken de kavels onvoldoende verkoopbaar. We gaan de kavels ontsluiten vanaf de Cardiffweg en Birminghamweg en de Newcastleweg vervalt. We richten het water anders in, zodat er beter verkoopbare kavels komen, met goede representatie aan de A7;
  • Er komt een stevige groenzone langs de Birminghamweg en Manchesterweg;
  • De nog niet aangelegde Coventryweg wordt oost-west aangelegd in plaats van noord-zuid. Op die wijze hoeven we niet te wachten op aankoop van het Cosun-terrein en kunnen we kleinschaliger verkavelen. Op deze wijze is er meer ruimte voor mkb-bedrijven;
  • Er komt een stevige en brede groenzone langs de Roderwolderdijk. De beoogde woon-werkkavels vervallen. Voorgaande komt tegemoet aan de wensen van bewoners van de Roderwolderdijk en is voor ons ook ruimtelijk beter inpasbaar. Woon-werkkavels waren hier bovendien milieutechnisch lastig inpasbaar.
  • Er is een grote ruimtevraag voor kabels en leiding-tracés en bijbehorende bouwwerken vanuit diverse Nuts-partijen (Enexis, Tennet, glasvezelaanbieders). Om versnippering te voorkomen wordt in het ontwerp van 1C gezocht naar een locatie waar deze voorzieningen geclusterd kunnen worden geplaatst;
  • Om de verkeersoverlast op de Roderwolderdijk te verminderen wordt een alternatieve ontsluitingsweg ontworpen via de nog aan te leggen Aberdeenweg;

Het ontwerp is klaar, afhankelijk van de uitkomsten van het ecologisch onderzoek moeten er nog mogelijke compenserende maatregelen worden gerealiseerd en vergunning worden aangevraagd. Dit bepaalt de planning van de civieltechnische werkzaamheden. Wij verwachten de werkzaamheden voor 1C en rondom de Newcastleweg in 2024 en 2025 uit te voeren, waarna de verkoop van de kavels kan starten. Verkoop van de kavels kan starten in 2024.

Roodehaan
De afgelopen jaren is de belangstelling voor Roodehaan toegenomen en zit er eveneens een dito stijgende lijn in de verkopen. In totaal is er in 2023 0,7 hectare verkocht en is er voor de resterende 10 hectare toenemende belangstelling, getuige het feit dat er op 7 van de resterende 11 kavels sprake is van een reservering of een optie. Voor de civieltechnische ontwikkelingen zijn de grote infrastructurele werken afgerond. Slechts een aantal hydrologisch gerelateerde aanpassingen (kavel ophoging, water berging en afvoer), een groenplan en de aanleg van trottoirs en inritten resteert in het woonrijp maken. Deze werkzaamheden worden uitgevoerd, naargelang een verkoop van een kavel heeft plaats gevonden.

Westpoort Fase 2
Bedrijventerrein Westpoort is een belangrijke werklocatie voor onze stedelijke en regionale economie. De ontwikkeling van Westpoort fase 2 biedt ruimte aan nieuwe bedrijven, uitbreiding van het hoogspanningsstation en inpassing van een toekomstige rondweg richting Hoogkerk.

De grondexploitatie voor Westpoort fase 2 is in 2023 vastgesteld. Het definitief (DO)ontwerp voor Westpoort fase 2 wordt in 2024 uitgewerkt. Wij verwachten na vaststelling van het DO de werkzaamheden aansluitend uit te voeren. Verkoop van de kavels kan starten in 2025.

Vooruitlopend op de grondverkoop aan Google is een deel van de toekomstige rondweg aangelegd. Dit deel fungeert tijdens de bouw van het datacentrum als bouwweg. De benodigde ecologische ontheffingen voor de werkzaamheden voor het bouwrijp maken van de resterende percelen zijn verleend. Tennet is in onderhandeling over de aankoop van het perceel ten oosten van het onlangs gerealiseerde schakelstation Vierverlaten. In de onderhandeling wordt onder andere de geconstateerde bodemvervuiling door Icopal meegenomen. Deze geconstateerde vervuiling en de mogelijke gevolgen zijn een risico voor de mogelijke opbrengsten van de verkoop van dit perceel.

Als onderdeel van Westpoort fase 2 wordt aan de westzijde de ecologische zone Zuidwending aangelegd. Hiervoor worden gesprekken gevoerd met diverse stakeholders. Met inachtneming van een zogenaamde molenbiotoop van de Zuidwendinger molen is met de stichting de Groninger poldermolens en de naastgelegen houtzagerij de Poffert een ontwerp gemaakt voor de realisatie van de toegezegde toegangsweg tot aan de molen. Het ontwerp wordt meegenomen in het definitief ontwerp.

Europapark
De raad is in november 2023 geïnformeerd over het succesvol afronden van het haalbaarheidsonderzoek van de ontwikkeling van het Viefkwartier. Samen met ABC Vastgoed is een samenwerkingsovereenkomst gesloten. De financiële gevolgen van de samenwerkingsovereenkomst op de grondexploitatie Europapark waren in november 2023 nog niet bekend, daarom hebben we aangegeven dit bij de actualisatie van de grondexploitatie bij de jaarrekening 2023 te verwerken. Het totale resultaat op netto contante waarde verslechterd ten opzichte van vastgestelde grondexploitatie bij de begroting 2024 met 4,9 miljoen euro. Het hergebruiken van de fundering, de toepassing van het BIOME systeem, de aansluiting op het WKO systeem, de parkeeroplossing en de beoogde hoogwaardige inrichting van het park als onderdeel van de openbare ruimte leiden tot minder resultaat dan ingeschat voor het Viefkwartier.

In 2023 is een kavel verkocht aan Nijestee. De bouw is inmiddels gestart. Daarnaast is er een bodemvervuiling aangetroffen op de zogeheten spoorkavel, dat leidt tot niet-voorziene saneringskosten.

Haren Nesciopark
Er resteren nog enkele beschikbare bedrijfskavels. De woonrijpwerkzaamheden zijn gestart en worden voor de zomer 2024 afgerond.

Alo-locatie
De grondexploitatie en de bijbehorende ruimtelijke kaders voor de voormalige Alo-locatie zijn vastgesteld in juni 2020. Begin 2021 is de ontwikkeling gegund aan MWPO met hun winnende plan ‘Holt’. MWPO heeft haar winnende ontwerp de uitgewerkt en op 15 september 2022 is het voorontwerp bestemmingsplan openbaar gemaakt, waarop zienswijzen zijn ingediend. Op 9 januari 2023 heeft het naastgelegen bedrijf Johnson & Johnson een koopovereenkomst gesloten voor een bedrijfskavel. Met het sluiten van deze koop zijn de verhoudingen van uitgeefbare grond en openbaar gebied veranderd. Door de actuele economische omstandigheden is MWPO met de gemeente in overleg getreden over de looptijd en de fasering van de bouwplannen. Nadat hier afspraken over zijn gemaakt kan een ontwerp omgevingsplan in procedure worden gebracht. Na het onherroepelijk worden van dit omgevingsplan kan de realisatie van het plan Holt starten.

Resultaten Slotgecalculeerde projecten
In de categorie Slotgecalculeerde projecten staan projecten die nagenoeg gereed zijn, 95 % van de kosten en opbrengsten zijn gemaakt. De verwerking van de resterende 5% geschiedt op basis van aannames. Voor investeringsprojecten geldt dat 95% van de kosten moet zijn gerealiseerd en dat zekerheid is over de definitieve omvang van subsidies. In onderstaande tabel staat de huidige stand van zaken vermeld.

Verloop boekwaarden slotgecalculeerde projecten

Omschrijving
(Bedragen x 1.000 euro)

Boekwaarde
31-12-2022

Verschuiving

Kosten

Opbrengsten

Resultaat-
nemingen

Boekwaarde
31-12-2023

Piccardthof/Terborglaan

-1.067

-16

-1.083

Helpermaar

-12

3

 -5

-14

De Velden

-654

54

 595

-5

Dijkshorn

-595

601

6

Hoendiep - uitvaartcentrum

-105

-2

-107

Grote Markt

0

23.719

73

-24.111

-319

Totaal

 -2.433

23.719

713

 -5

-23.516

 -1.522


Door de slotcalculatie grondexploitatie Grote Markt is de verliesvoorziening ad 24,11 miljoen euro afgewikkeld.

Resultaten Bouwrijpe kavels
De categorie Bouwrijpe kavels betreft gronden die na het afsluiten van een grondexploitatie nog niet verkocht zijn en beschikbaar zijn om te verkopen. Per 31-12-2023 bedraagt de boekwaarde 2,59 miljoen euro.

In 2023 is de boekwaarde van een perceel grond aan de Bornholmstraat ingebracht in de grondexploitatie KET – Bornholmstraat. De kavels in deze grondexploitatie worden niet verkocht, maar in erfpacht uitgegeven. Vier van de zes kavels zijn in 2023 in erfpacht uitgegeven. In 2023 is deze grondexploitatie afgesloten. De grondwaarde van de twee resterende kavels is toegevoegd aan de categorie Bouwrijpe Kavels. Verwacht wordt dat deze kavels in 2024 in erfpacht worden uitgegeven.

Verloop boekwaarden bouwrijpe kavels

Omschrijving
(Bedragen x 1.000 euro)

Boekwaarde
31-12-2022

Kosten

Opbrengsten

Resultaat
nemingen

Boekwaarde
31-12-2023

Verlies-
voorziening

Peizerweg

0

0

Zomerlaan

215

215

Electronstraat/Zilverlaan

55

55

Vinkhuizen

355

355

Westerbroek

1.211

1.211

Euvelgunne

97

97

Reitdiephaven-Hogeweg

257

257

Bornholmstraat

431

-431 

0

Bornholmstraat 50-3

0

185

185

Bornholmstraat 50-5

0

 214

214

Totaal

2.621

-32

0

0

2.589

0


Resultaten Nog te ontwikkelen gronden

Het strategische bezit bestaat voornamelijk uit onroerende zaken die aangekocht zijn ten behoeve van (her)ontwikkeling. In de periode tussen aankoop en de start van de (her)ontwikkeling beheren en exploiteren wij de gekochte gronden en bebouwde onroerende zaken. Volgens het BBV dienen gronden in de MVA te worden gewaardeerd tegen (historische) verkrijgingsprijs en bijkomende kosten. Indien sprake is van een (duurzaam) lagere marktwaarde, dient een voorziening getroffen te worden voor het verschil tussen boekwaarde en die lagere marktwaarde.

In onderstaand tabel staan de gronden in de categorie MVA-Nog te ontwikkelen gronden.

Verloop boekwaarden nog te ontwikkelen gronden

Omschrijving
(Bedragen x 1.000 euro)

Boekwaarde
31-12-2022

Kosten

Opbrengsten

Resultaat-
nemingen

Boekwaarde
31-12-2023

Verlies-
voorziening

Koeriersterweg

1.064

1.064

-1.064

Oosterhamrikzone

2.284

2.284

-594

Roodehaan

1.734

1.734

-708

Sontweg/Damsterdiep

11.118

11.118

-4.463

Spoorkwartier

16.883

413

17.296

-7.097

Peizerweg e.o.

610

610

0

Binnenstad (vh Grote Markt e.o.)

2.621

6.112 

-2.250 

6.483

-1.712

Eikenlaan

3.474

3.474

0

Friesestraatweg

648

648

-553

Westrand stad Groningen

32.425

5

-9.209

23.221

-11.473

Haren

3.496

3.496

 0

Ten Boer

2.365

450

2.815

-89

Hereplein 73

4.370

4.370

-3.370

Tromsingel 31-39b (Tromphuys)

3.516

3.516

-776

Oliemuldersweg 41

94

94

 0

Schuitemakersstraat 17

300

300

 0

Totaal

87.002

6.980

-11.459

0

82.523

-31.221


Boekwaarde

De boekwaarde op 31-12-2023 bedraagt 82,52 miljoen euro. Dit is een afname ten opzichte van 31-12-2022 van 4,48 miljoen euro. De netto boekwaarde (boekwaarde minus voorziening) bedraagt 51,30 miljoen euro. De mutaties hebben betrekking op:

  • Voor het project Spoorkwartier is in 2023 aan de Parkweg één woning aangekocht;
  • De panden Sint Jansstraat 3 en Martinikerkhof 11 zijn overgeheveld naar het bouwproject Vrijdag. Hierdoor is de boekwaarde met 2,250 miljoen euro afgenomen. Daarnaast is de parkeergarage Kattendiep overgeheveld van het Parkeerbedrijf naar nog in ontwikkeling te nemen gronden en is ten behoeve van het realiseren van een fietsenstalling een pand aangekocht aan de Westerhaven. Hierdoor neemt de boekwaarde toe met 6,112 miljoen euro en is er een verliesvoorziening geopend voor een bedrag van 1,712 miljoen euro.
  • In de zomer van 2023 is de grondexploitatie Westpoort fase II door uw raad goedgekeurd. De boekwaarde van de percelen grond die hierop betrekking hebben zijn overgeboekt naar de grondexploitatie (- 9,209 miljoen euro) en is de verliesvoorziening voor deze percelen vrijgevallen (6,794 miljoen euro).
  • In Ten Boer zijn vier percelen grond met een boekwaarde van 450 duizend euro aangekocht.


Door bovenstaande mutaties is het resultaat op de verliesvoorziening totaal 6,24 miljoen euro voordelig.

Gronden bestemd voor gemeentelijke gebiedsontwikkelingen

De commissie BBV heeft in de ‘Grondbeleid in begroting en jaarstukken, 2019’ een nieuwe categorie gronden opgenomen. Een categorie die in de regel aangeduid wordt met ‘Warme gronden’. Onder voorwaarden mag bij de waardering van gronden die zijn verworven met het oog op gebiedsontwikkelingen, maar waarvoor nog geen grondexploitaties is vastgesteld worden uitgegaan van de toekomstige bestemming in plaats van de huidige bestemming.

De grondposities van het Suikerterrein (2009) zijn als gevolg van wijzigingen in het BBV (2016) omgezet naar materiële vaste activa (MVA). In het BBV 2016 was een overgangsbepaling getroffen, daar is voor deze grondpositie gebruik van gemaakt. Daarom heeft een waarde correctie naar huidige bestemming niet plaatsgevonden. Deze overgangsbepaling liep echter af na 31 december 2019. Hiermee werd een risico gelopen dat een forse voorziening zou moeten worden getroffen.

Evenwel voldeed het Suikerterrein aan de geldende voorwaarden om onder de nieuwe categorie ‘Warme gronden’ te vallen. De gronden werden door een onafhankelijke taxateur gewaardeerd op toekomstige bestemming. De gemeenteraad heeft 14 december 2022 de gebiedsbegroting, van de op 2 maart 2022 opgerichte De Suikerzijde BV, vastgesteld. Hiermee is het label ‘warme gronden’ vervallen. Van de reeds verworven gronden bleef per 31-12-2022 voor een bedrag van 39,755 miljoen euro op de balans van de gemeente staan. In 2023 is er begonnen met het grondwerk. Hierdoor is er grond voor een totale waarde van 8,567 miljoen euro overgeboekt van gronden gebiedsontwikkeling naar investering in de openbare ruimte (4,656 miljoen euro) en naar voorraad te transformeren kavels (3,911 miljoen euro). De grondwaarde van gronden die toegevoegd worden aan de investeringen in de openbare ruimte hebben betrekking op investeringen door de gemeente in de openbare ruimte (straten, pleinen, paden, parken etc.). De voorraad te transformeren kavels heeft betrekking op gronden die worden verkocht aan de BV voor uit te geven kavels. De resterende gronden staan hierdoor per 31-12-2023 op de balans voor een bedrag van 31,188 miljoen euro.

Verloop boekwaarden gronden gebiedsontwikkelingen

Omschrijving
(Bedragen x 1.000 euro)

Boekwaarde
31-12-2022

Aankoop

Verschuiving/inbreng

Resultaat-
nemingen

Boekwaarde
31-12-2023

Verlies-
voorziening

De Suikerzijde

39.755

-8.567 

31.188

0

Stadshavens

11.073

11.073

0

Totaal

50.828

0

-8.567

0

42.261

0


Ook voor de gebiedsontwikkeling Stadshavens heeft de gemeente gronden aangekocht. De gemeenteraad heeft 16 februari 2022 de grondexploitaties Stadshavens 1, van de opgerichte BV Stadshavens, vastgesteld. Van de reeds verworven gronden bleef 31-12-2022 voor een bedrag van 11,073 miljoen euro op de balans van de gemeente staan. In 2023 heeft hierop geen mutatie plaatgevonden. De rente wordt jaarlijks ten laste van de exploitatie genomen zodat de boekwaarde niet oploopt.

Resultaten Niet in exploitatie te nemen eigendommen
De niet in exploitatie te nemen eigendommen zijn gronden waarvoor geen (her)ontwikkeling staat gepland. Dit is een relatief klein complex met een boekwaarde van 85 duizend euro.

Resultaten In erfpacht of anderszins uitgegeven eigendommen
In onderstaand overzicht wordt een verloop weergegeven van de boekwaarden van in erfpacht uitgegeven gronden, verdeeld naar gronden waarvoor een jaarlijkse canon wordt betaald en gronden waarvan de jaarlijkse canon voor een bepaalde periode is afgekocht.

De erfpachter kan er voor kiezen om de jaarlijkse erfpachtcanon af te kopen voor de looptijd van de erfpacht. De afkoopsom is dan gelijk aan de boekwaarde van de grond. De afkoopsom wordt in dit geval gestort in de reserve afkoopsommen erfpacht. De rente over de reserve dient ter compensatie van de niet  meer ontvangen jaarlijkse erfpachtcanon en is gelijk aan de rente over de boekwaarde van de erfpachtgronden die zijn afgekocht.

Verloop boekwaarden in erfpachtuitgegeven gronden

Omschrijving
(Bedragen x 1.000 euro)

Boekwaarde
31-12-2022

Kosten

Opbrengsten

Resultaat-
nemingen

Boekwaarde
31-12-2023

Reserve afkoop
erfpacht

Erfpacht met jaarlijkse canon

17.295

834

-47

-4

18.078

Erfpacht met afkoop

13.503

13.503

-13.503

Totaal

30.798

834

-47

-4

31.581

-13.503


Boekwaarde

De boekwaarde per 31 december 2023 bedraagt 31,58 miljoen euro. In 2023 zijn er drie percelen grond aan de Bornholmstraat in erfpacht uitgegeven. Daarnaast zijn er twee percelen grond in erfpacht uitgegeven. Per saldo is de boekwaarde van de in erfpacht uitgegeven grond hiermee met 783 duizend euro toegenomen.

Resultaten Verhuurde kavels
In tegenstelling tot maatschappelijk vastgoed betreft het een categorie gronden en vastgoed, die verworven zijn, om in de toekomst te ontwikkelen tot een andere bestemming. Tussentijds worden deze gronden en vastgoed voor langere tijd verhuurd of verpacht. Het beleidsmatige uitgangspunt voor deze panden is: 'het op commerciële basis beheren van al dan niet tijdelijke, bij de gemeente in eigendom zijnde, onroerende zaken, met inachtneming van de gewenste bestemmingsflexibiliteit.' Onderstaand overzicht laat het verloop zien van de boekwaarde van de verhuurde kavels verdeeld naar een viertal categorieën.

De verliesvoorziening Verhuurde kavels betreft het verschil tussen boekwaarde (3,57 miljoen euro) en de taxatiewaarde (2,53 miljoen euro) van het pand Poelestraat 16-18.

Verloop boekwaarden verhuurde kavels

Omschrijving
(Bedragen x 1.000 euro)

Boekwaarde
31-12-2022

Kosten

Opbrengsten

Afschrijving
2023

Resultaat-
nemingen

Boekwaarde
31-12-2023

Verlies-
voorziening

Schoolterreinen

359

359

Industrieterreinen

641

641

Diverse terreinen

3.391

3.391

Diverse gebouwen

3.924

1.465

-26

5.363

-1.035

Totaal

8.315

1.465

0

-26

0

9.754

-1.035

In 2023 is besloten tot het beëindigen van het Groninger Monumentenfonds NV (GMF). Op 4 oktober 2023 heeft uw raad een krediet beschikbaar gesteld om onder anderen 7 panden in de stad Groningen aan te kopen van het GMF die toegevoegd worden aan het Grondbedrijf. De koopsom van deze panden bedroeg 1,47 miljoen euro.

Resultaten Voorbereidingskredieten
Voor de (her)ontwikkeling van het strategisch vastgoed stelt de raad voorbereidingskredieten vast. In onderstaand overzicht staan de actuele voorbereidingskredieten weergegeven. Het restant krediet is berekend als krediet minus boekwaarde 31-12-2022 minus geboekte kosten in 2023.

Verloop boekwaarden voorbereidingskredieten

Omschrijving
(Bedragen x 1.000 euro)

Krediet

Boekwaarde
31-12-2022

Kosten

Opbrengsten

Boekwaarde
31-12-2023

Restant krediet

De Held III

1.940

876

298

1.174

766

Woltersum dorpsvernieuwing

100

23

49

72

28

Sontplein (Arrivalocatie)1

1.150

976

135

1.111

-11

Spoorkwartier

3.930

1.864

1.007

2.871

1.059

Voormalig Nelfterrein

390

154

161

315

75

Westpoort fase 2

1.320

177

-177

0

0

Hadera - Raadhuisplein

460

274

63

337

123

Travertijnstraat

600

208

221

429

171

KET Woonschepenhaven

1.341

38

-38

0

0

Totaal

11.231

4.590

1.934

-215

6.309

2.211

In 2023 zijn er voor drie projecten uitvoeringskredieten beschikbaar gesteld, te weten: Westpoort fase 2, KET Bornholmstraat 50 en KET Woonschepenhaven. Daarnaast zijn er in 2023 drie aanvullende voorbereidingskredieten beschikbaar gesteld voor de Held III, Spoorkwartier en Hedera-Raadhuisplein.

Het project Sontplein (Arrivalocatie) heeft per 31-12-2023 een boekwaarde van 1,11 miljoen euro (saldo van gerealiseerde kosten en opbrengsten). Het totaal van de gerealiseerde kosten is 1,16 miljoen euro. Daar staat een krediet van 1,15 miljoen euro tegenover waardoor er per 31-12-2023 een negatief restant krediet van € 11.000 resteert.  De raad heeft 31 januari 2024 besloten € 82.000 aanvullend voorbereidingskrediet beschikbaar te stellen voor het project Sontplein (Arrivalocatie) bovenop het reeds verstrekte krediet van 1,15 miljoen euro. Hiermee is er geen sprake meer van een kredietoverschrijding.

Deze pagina is gebouwd op 11/01/2024 09:57:30 met de export van 10/29/2024 14:41:40