Relevante ontwikkelingen
Stimuleren en reguleren Woningmarkt
In 2023 is de totale woningvoorraad met 1.471 woningen toegenomen. Het gaat om 1.183 nieuwbouwwoningen en 774 andere toevoegingen en correcties, zoals woningsplitsing en het omzetten van panden met een andere bestemming (zoals winkels en kantoren) naar wonen. Daartegenover staat een afname van 231 woningen die gesloopt zijn, 269 woningen zijn onttrokken aan de woningvoorraad omdat deze in verbouw zijn gegaan en een kleiner aantal woningen is afgevoerd uit de BAG in verband met correcties.
De nieuwe woningen zijn onder andere gebouwd aan de Friesestraatweg, in Selwerd en in de Grunobuurt. Aan de Friesestraatweg is het complex Crossroads gebouwd, waar huurwoningen zijn toegevoegd van verschillende typen en prijsklassen. In Selwerd is de Rode Eik opgeleverd, een complex met zowel sociale als middenhuur woningen, ook heeft het gebouw een bedrijfsruimte. In de Grunobuurt is de Regulateur opgeleverd, dit is eveneens een complex met zowel sociale als middenhuur appartementen, inclusief 10 appartementen voor huurders die zorg nodig hebben. Ook op andere locaties zijn woningen toegevoegd.
Tevens is in 2023 besloten om de ambitie om circa 1000 flexwoningen te realiseren niet volledig voort te zetten. Flexwoningen zijn tijdelijke woningen. Onderzoek naar de haalbaarheid liet zien dat de investeringen die hiervoor moeten worden gedaan onevenredig hoog zijn. Groningen zal zich derhalve richten op reguliere, niet-tijdelijke woningen. Vanwege dit besluit zijn flexwoningen die eerder in de woningbouwplanning 2023 stonden niet gerealiseerd. In Vinkhuizen-Zuid en de Scandinavische Havens wordt nog wel gekeken naar de mogelijkheid om flexwoningen te realiseren.
Verder heeft gemeente Groningen in 2023 voor vijf projecten middelen uit de Startbouwimpuls (SBI) weten te verkrijgen, ter hoogte van ca. 1,7 miljoen. De SBI is een regeling vanuit het rijk om projecten die dreigen te vertragen, bijvoorbeeld door de gestegen bouwkosten en personeelskosten, toch doorgang te laten vinden. Door de verkregen bijdrage konden 159 woningen in gemeente Groningen versneld worden afgebouwd.
In Meerstad gaat meer sociaal en betaalbaar gebouwd worden. Op 29 november 2023 heeft de gemeenteraad een model gekozen voor de ontwikkeling van plangebied Meerstad. Dat is een model met een woningbouwprogramma en voorzieningen, dat flink bijdraagt aan een stad voor iedereen (een ongedeelde stad) en waarbij de nadruk ligt op de komende tien jaar.
Sociale huur:
In de meerjarenafspraken met de woningcorporaties (het ambitiekader 2021-2025) hebben we de doelstelling om jaarlijks tussen de 200 - 240 sociale huurwoningen toe te voegen.
In 2023 werden er 260 nieuwbouw sociale huurwoningen gebouwd. Ook vallen er 14 woningen onder 'overige toevoegingen'. Dit betreft de aankoop van woonzorgwoningen door een corporatie om deze om te zetten naar sociale huur. Tevens werden er 116 woningen gesloopt en 133 woningen verkocht. De netto toevoeging komt hiermee op 25 woningen. Deze toevoeging is lager dan onze doelstelling. Dit heeft vooral te maken met de sloop van woningen in de herstructureringswijken. In de afgelopen jaren lag de toevoeging van sociale huurwoningen boven de doelstelling, waardoor het meerjarig gemiddelde hier ook boven ligt. Het gaat om een netto toename van 281 woningen in 2019, 459 in 2020, 475 in 2021 en 413 in 2022. We werken er aan in de komende jaren wederom een hogere toevoeging te realiseren. De nieuwe sociale huurwoningen zijn onder meer gerealiseerd in de Grunobuurt en Selwerd. We zorgen dat de nieuwe sociale huurwoningen eerlijk en evenwichtig worden verdeeld. Hiervoor zijn er afspraken met de corporaties over de woonruimteverdeling.
Strategische Woningbouwprogrammering:
De doelen van het programma Wonen staan weergegeven in de Woonvisie (2020-2025). In 2023 is de Strategische Woningbouwprogrammering (SWP) opgesteld. Deze vertaalt de doelstellingen uit de Woonvisie naar de vele woningbouwlocaties die Groningen kent. De SWP geeft aan welke woningtypen en prijsklassen op de verschillende locaties gebouwd moeten worden en welke fasering daarbij wenselijk is. De SWP draagt daarmee bij aan meer gemeentelijke regie op de woningbouw. Bij de vertaling van de Woonvisie naar het nieuwbouwprogramma stonden de volgende drie uitgangspunten centraal: (1) betaalbaar bouwen, (2) match van woonmilieu en woningtype en (3) een ongedeelde gemeente.
Woningbouw in de dorpen
In 2023 zijn we gestart met het opstellen van ontwikkelprogramma's voor woningbouw in de kleinere kernen. Thesinge, Onnen en Noordlaren zijn de eerste dorpen waar we mee aan de slag zijn gegaan. Dit traject zetten we voort in 2024 en dan starten we ook in de andere kleine kernen. Met het ontwikkelprogramma willen we meer ruimte bieden voor woningbouw en samen met het dorp bepalen voor welke doelgroep gebouwd moet worden en welke locaties daarvoor geschikt zijn. Woningbouw is mede van belang voor de leefbaarheid van het dorp en de instandhouding van voorzieningen en verenigingen.
Boumakring:
Begin 2023 is de gemeente Groningen lid geworden van de vereniging Boumakring. Naast de gemeente zijn de Groninger woningcorporaties en ongeveer 15 bouwers en ontwikkelaars lid van deze vereniging. De Boumakring heeft als doel om de leefkwaliteit in de gemeente te bevorderen en bij te dragen aan een goed werkende en evenwichtige vastgoedmarkt. In 2023 heeft de Boumakring de onderwerpen duurzame mobiliteit, klimaatadaptatie, ongedeelde gemeente en participatie en Omgevingswet uitgewerkt. Deze onderwerpen spelen bij vrijwel alle woningbouwontwikkelingen een rol. Door hier gezamenlijk over na te denken is het beter mogelijk om bij afzonderlijke projecten tot goede oplossingen te komen. In 2024 worden concrete afspraken gemaakt over de genoemde onderwerpen.
Doelgroepen
We hebben oog voor de groeiende groep (zorgbehoevende) ouderen in Groningen. Daarnaast focussen we ons op de groeiende groep kwetsbare bewoners en hun woonbehoefte in combinatie met passende zorg en de juiste woonomgeving. In de Woonzorgvisie( 2022) gaan we hier verder op in. De Woonzorgvisie is in 2023 samen met de corporaties en zorgpartijen uitgewerkt in een uitvoeringsagenda.
Ook hebben we aandacht voor groepen die anders (willen) wonen. Te denken valt aan stadsnomaden en woonwagenbewoners, maar ook aan hen die de ontwikkeling en/of het beheer van hun woning anders willen inrichten (wooncoöperaties, collectief wonen, etc.).
Voor mensen die coöperatief willen wonen zijn we verschillende locaties in en om de stad aan het onderzoeken om deze aan te bieden voor wooncoöperaties. Daarnaast hebben met diverse initiatieven en individuen gesprekken gehad over hun plannen en zijn we gestart hen verder op weg te helpen met het uitwerken daarvan.
Tevens hebben we in 2023 afspraken gemaakt voor 2 locaties in Meerstad voor wooncoöperaties en met Suikerzijde afgesproken dat zij in de 2e fase Suikerzijde locaties meenemen. Deze alternatieve vormen van ontwikkeling kunnen zorgen voor een duurzame toevoeging van betaalbare woningen.
Daarnaast blijven jongeren en (internationale) studenten een belangrijke doelgroep in de stad. Om aan hun woonbehoefte te kunnen voldoen wordt - onder andere - gewerkt aan Zernike Campus. In 2023 is gestart met het eerste wooncomplex op het Zernike: Proxima. Proxima krijgt 401 kamers die tijdens de piekperiode (aug-nov), dubbel bezet kunnen worden zodat er 802 studenten gehuisvest kunnen worden. Het complex bestaat uit modulaire, biobased woonmodules van hout en wordt in de zomer van 2024 opgeleverd.
Kwaliteit en duurzaamheid
In omgevingsvisie ‘Levende Ruimte’ kiest Groningen er voor de groei op te vangen in de bestaande stad en de groene ruimte tussen de stad en de omliggende dorpen open te houden. De focus ligt op woningen toevoegen in het huidige stedelijk gebied.
Leefkwaliteit is het samenbindende thema voor alles wat we doen. Naast zorgen voor voldoende goede woningen, willen we ook zorgen voor een prettige de leefomgeving. Bouwen in Groningen betekent bouwen voor de langere termijn, met aandacht voor diversiteit, kwaliteit en duurzaamheid. We streven naar klimaatbestendige woningen in een fijne en groene woonomgeving. Alle nieuwbouwwoningen zijn aardgasvrij. De grootste opgave ligt echter in de bestaande woningvoorraad. De opgave is om de gebouwde omgeving te verduurzamen en aardgasvrij te maken middels de wijkenergieaanpak. Er ligt hier een directe relatie met de programma's Energie en Leefkwaliteit waar deze opgaven nader worden uitgewerkt.
Overig wonen
Binnen het programma Wonen worden vele reguliere taken en activiteiten uitgevoerd, die niet rechtstreeks aan één van de beleidsvelden of deelprogramma’s kunnen worden toebedeeld, maar wel een plek in de begroting moeten krijgen. Daarnaast verantwoorden wij de financiële middelen van het duurzaamheidsprogramma, inhoudelijk toegelicht in paragraaf 2: Duurzaamheid.