Relevante ontwikkelingen
De werkgelegenheid is in gemeente Groningen harder gegroeid dan de verwachte 1000 extra banen: 5.807 extra banen ten opzichte van 2022. In alle branches neemt de werkgelegenheid toe, maar met name in de commerciële en niet-commerciële dienstverlening, in handel en in onderwijs. We zien ook een grote stijging in het aantal ZZP’ers (6,8 procent). Speerpuntsectoren energie, ICT en creatieve industrie groeien allen.
Het dempende effect van de coronasteun op de economie lijkt voorbij. Het aantal faillissementen was in 2023 landelijk op hetzelfde niveau als in de vijf jaren voor corona, meldt het Centraal Bureau voor de Statistiek. Meermaals speelde in 2023 het moeten terugbetalen van (te veel ontvangen) coronasteun als reden voor een bankroet, zo verklaarden noordelijke curatoren. Net als het aftikken van uitgestelde loonbelasting. Voor Groningen is het beeld over 2023 nog niet geheel duidelijk door het ontbreken van cijfers over het laatste kwartaal. De economische groei kwam in 2023 landelijk uit op 1 procent, voor 2024 voorspelt het Centraal Planbureau (CPB) 1,5 procent.
In de Retail vielen in 2023 landelijk gezien een aantal grote winkelketens om. Voorgenoemde naweeën van corona en toenemende (loon)kosten leiden ertoe dat in veel kleinere steden vooral in de laatste maanden van 2023 retailers de winkel moesten sluiten, zo bericht Onderzoeksbureau Locatus. In Groningen is dit beeld anders. De leegstand in de Retail blijft laag, zeker in verhouding tot omliggende steden als Veendam, Winschoten, Assen en Emmen. Wel is een lichte verschuiving zichtbaar van detailhandel naar winkelpanden die worden gevuld door ondernemers op het terrein van Leisure en persoonlijke verzorging. Zo zijn er meer sportscholen te zien in de Groninger binnenstad. ,,Vroeger was het alleen winkelen, nu zien we ook vermaak.’’ aldus een grote lokale bedrijfsmakelaar.
Ook de kantoren- en bedrijfsvastgoedmarkt kent weinig leegstand. Marktonderzoeksbureau voor de kantorenmarkt Cushman & Wakefield stelt als verklaring dat er ten Noorden van Zwolle weinig ‘op risico’ wordt gebouwd. Ontwikkelaars willen wel bouwen, maar pas als duidelijk is dat er gebruikers zijn voor hun gebouwen. ,,Elders zie je dat er meer op risico wordt gebouwd. In het Noorden gebeurt dat eigenlijk alleen in Eemshaven en Emmen.’’ Ook is in Groningen meer sprake van een ‘eigenaar-gebruikers markt’. De eigenaar van een bedrijfspand gebruikt dat pand ook zelf. Voor de nabije toekomst zijn er echter ook zorgen, “De stroomvoorziening is nu ook in Groningen een probleem, bouwkosten zijn gestegen en regelgeving wordt strenger. Dat maakt de toekomst wel spannend. Maar ik sta er wel positief in. Er is nog veel belangstelling, ’’ aldus de woordvoerder van Cushman & Wakefield.
Om de benodigde ruimte voor de groei van de werkgelegenheid in beeld te krijgen is in 2023 de behoefteraming bedrijventerreinen en kantoren 2022-2040 vastgesteld. Hiertoe werken we samen in de Regio Groningen-Assen. We hebben in RGA-verband afgesproken een regionaal vestigingskader te hanteren voor grote ruimte vragers, bedrijven met een grote milieu contour en bedrijven die we via de NOM internationaal acquireren. Op gemeentelijke schaal kan een vestigingskader helpen om die bedrijven te vestigen die het meest bijdragen aan onze stedelijke economie. Zo kunnen we ook sturen op de toegevoegde waarde van bedrijven op de brede welvaart in onze gemeente.
Eind 2023 is door de netbeheerders de komst van netcongestie afgekondigd. Dat betekent dat (nieuwe) bedrijven die een nieuw energiecontract af willen sluiten, op een wachtlijst kunnen komen totdat er weer voldoende ruimte op het elektriciteitsnet is. Om de problematiek scherper te krijgen en ook oplossingen te kunnen bieden is binnen de gemeente een taskforce Netcongestie opgericht. Mogelijke oplossingen bestaan uit: prioritering, reservering van netcapaciteit voor gebiedsontwikkeling, korte termijn netverzwaring en netcongestiemanagement (o.a. batterijen). Op die manier verwachten we de mogelijke impact op onze gebiedsontwikkelingen en kaveluitgifte van bedrijventerreinen door netcongestie, zoveel mogelijk te kunnen beperken. Voor een nadere toelichting wordt verwezen naar de paragraaf grondbeleid.